Śledź nas na:



Instytucje zaniechania ukarania sprawcy

Prawo karno-skarbowe wyróżnia 3 instytucje zaniechania ukarania sprawcy:

  1. Instytucja czynnego żalu art.16.

  2. Dobrowolne poddanie się karze art.17 i art.18.

  3. Odstąpienie od wymierzenia kary - część szczególna kodeksu karno-skarbowego i art.19§1 kodeksu karno-skarbowego.

 

Instytucja czynnego żalu - jest to instytucja, która polega na każdym dobrowolnym zachowaniu się sprawcy, które przejawia się odstąpieniem od czynu, ewentualnie zmierza do zapobiegnięcia skutkowi bądź też jego naprawienia.

Dobrowolność zachowania się sprawcy można przyjąć, gdy sprawca uświadamia sobie możliwość kontynuowania zachowania bezpośrednio zmierzającego do dokonania, jednakże w trakcie „tego zamierzenia" rezygnuje z zamiaru dokonania czynu zabronionego (przestępstwa lub wykroczenia skarbowego). Dobrowolność nie zachodzi, gdy sprawca odstąpił od dokonania na skutek okoliczności zewnętrznej bądź też uświadomił sobie niemożność osiągnięcia ostatecznego skutku. Instytucja czynnego żalu zakłada, że sprawca nie podlega karze, aby to nastąpiło muszą zaistnieć pozytywne przesłanki:

  1. Musi nastąpić samodenuncjacja sprawcy i ujawnienie organowi ścigania istotnych okoliczności czynu. W szczególności wskazanie współdziałających, jeżeli wystąpiły. Nie wskazanie chociażby jednego współsprawcy wyklucza możliwość skorzystania z instytucji czynnego żalu.

  2. Samodenuncjacja musi nastąpić w czasie, kiedy organ ścigania nie miał jeszcze udokumentowanej wiadomości o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.

  3. Uregulowanie przez sprawcę we wskazanym terminie przez organ ścigania uszczuplonej należności. Oznacza to, że nie wskazanie przez organ ścigania terminu, nie pozbawia sprawcę, możliwości skorzystania z instytucji czynnego żalu. Jeżeli czyn sprawcy nie polega na uszczupleniu należności publicznej a jest zagrożony obligatoryjnym przepadkiem przedmiotu, ogłaszający powinien te przedmioty złożyć organowi ścigania a w razie niemożności złożenia, uiścić ich równowartość pieniężną. Powyższe uiszczenie równowartości pieniężnej nie może dotyczyć przedmiotów zakazanych, wskazanych art.29 pkt.4. Jeżeli przedmioty podlegające przepadkowi mogą ulec w krótkim czasie zniszczeniu lub uszkodzeniu bądź ich przechowywanie wiąże się ze znacznymi kosztami to zawiadamiający ma obowiązek uiścić ich równowartość pieniężną o czym powiadamia go organ ścigania.

  4. Zawiadomienie organu ścigania - samodenuncjacja może nastąpić w formie pisemnej lub ustnie do protokołu. Przy czym, takie zawiadomienie nie może mieć charakteru anonimu.

Z instytucją czynnego żalu wiążą się dwa ograniczenia:

  • ograniczenie czasowe

  • ograniczenie podmiotowe.

Ograniczenie czasowe - może mieć miejsce, gdy:

  • organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o czynie zabronionym

  • wszczęcie postępowania sprawdzającego a zwłaszcza dokonanie przeszukania, kontroli bądź innych czynności sprawdzających, chyba, że powyższe czynności nie dały podstaw do stwierdzenia, że zaistniał dany czyn zabroniony.

Ograniczenie podmiotowe - z tej instytucji nie może skorzystać: 1.Prowokator. 2.Osoba, która zorganizowała grupę lub związek, mające na celu popełnienie przestępstwa skarbowego lub też popełnienie wykroczeń skarbowych bądź też osoba, która taką grupą lub związkiem kieruje, chyba, że nastąpi denuncjacja obejmująca wszystkich członków grupy lub związku. Poza regulacją art.16 kodeksu karno-skarbowego części szczególnej materialnej znajdują się dwie regulacje instytucji czynnego żalu, które łączą się z dodatkowymi przesłankami, jest to art.67§3 kodeksu karno-skarbowego, dotyczący przestępstw akcyzowych a szczególności podrobienie lub przerobienie znaku akcyzy lub upoważnienia do odbioru banderol. Regulacja tego przepisu wprowadza dodatkowy warunek polegający na zniszczeniu środków służących do popełnienia tego przestępstwa. I druga regulacja art.77§4 i §5 kodeksu karno-skarbowego. Są to dwa przypadki części szczegółowej. Jeżeli zaistnieją przesłanki pozytywne to postępowania nie wszczyna się a jeżeli zostało wszczęte to podlega umorzeniu. Podstawą takiej decyzji jest art.17§1 kodeksu prawa karnego w związku z art.113§1 kodeksu karno-skarbowego .

Dobrowolne poddanie się karze - jest to instytucja specyficzna, która jest uregulowana zarówno w przepisach materialnych art.17 i art.18 kodeksu karno-skarbowego i przepisach procesowych art.142-art.149 kodeksu karno-skarbowego. Decyzje w przedmiocie udzielenia zgody na dobrowolne poddanie się karze podejmuje sąd. Niemniej jednak negocjacje, co do poddania się karze są prowadzone przez finansowy organ dochodzenia. Finansowym organem dochodzenia są: urząd skarbowy, inspektor kontroli skarbowej, urząd celny. Warunki dobrowolnego poddania się karze:

  • Czyn, którego dopuścił się sprawca musi być zagrożony, co najwyżej karą grzywny za wyjątkiem nadzwyczajnego obostrzenia kary wskazanego w art.37 i art.38 kodeksu karno-skarbowego.

  • Wina sprawcy i okoliczności popełnienia czynu nie mogą budzić wątpliwości, o czym mówi między innymi art.145§3 kodeksu karno-skarbowego.

  • Sprawca musi uiścić należność publicznoprawną, jeżeli jego czyn polega na uszczupleniu bądź narażeniu na uszczuplenie takiej należności.

  • Sprawca powinien uiścić kwotę odpowiadającą, co najmniej najniższej grzywnie grożącej za dany czyn zabroniony i będzie to zazwyczaj wysokość odpowiadająca 10 stawkom dziennej grzywny.

  • Sprawca wyraził zgodę na przepadek przedmiotu, co najmniej w takim zakresie, zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy. W razie niemożliwości złożenia przedmiotu przepadku, sprawca musi uiścić ich równowartość pieniężną.

  • Sprawca musi uiścić zryczałtowaną wartość kosztów procesu, przy czym nie może to być wyższe niż 1/30 najniższego miesięcznego wynagrodzenia - obecnie 849 zł.

 



Zobacz także