1. Postępowanie przed sądem

• zwyczajne

• nakazowe

• przyspieszone

2. Postępowanie mandatowe

Przesłanki procesowe - jest to ogół warunków, od których zależy dopuszczalność wszczęcia i prowadzenia postępowania oraz rozstrzygania w jego przedmiocie. Sąd przed podjęciem decyzji o wszczęciu postępowania musi stwierdzić, że zaistniały wszystkie przesłanki pozytywne, i że nie zaistniała żadna przesłanka negatywna. Realizacja postępowania w którymś z trybów szczególnych następuje wówczas, gdy oprócz zaistnienia przesłanek dodatnich ogólnych i braku przesłanek ujemnych ogólnych, występują szczególne przesłanki dodatnie i nie występuje żadna ze szczególnych przesłanek ujemnych.

Podział przesłanek:

Ze względu na pełnione w procesie funkcje:

• dodatnie

• ujemne

Ze względu na skutki związane z przeszkodą procesową jaką wywołują:

• względne

• bezwzględne

Ze względu na zakres obowiązywania:

• ogólne

• szczególne

Ze względu na źródło i skutek:

• materialno-prawne (źródło i skutki mają w kodeksie wykroczeń)

• formalno-prawne (źródło i skutki mają w procesowym prawie wykroczeń)

• mieszane (źródło tkwi w prawie materialnym a skutek w procesowym)

Przesłanki procesowe dodatnie:

1. Istnienie czynu będącego wykroczeniem

2. Podległość sprawy orzecznictwu sądu: osobowa (ograniczają immunitety) i rzeczowa

3. Właściwość sadu (rzeczowa, miejscowa, funkcjonalna)

4. Złożenie skargi (występuje z wnioskiem o ukaranie przez oskarżyciela)

Przesłanki ogólne ujemne:

1. Czynu nie popełniono, lub brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia.

2. Czyn nie zawiera znamion wykroczenia albo ustawa stanowi ze sprawca nie popełnia wykroczenia.

3. Sprawca nie podlega karze.

4. Przedawnienie oskarżenia.

5. Oskarżony zmarł.

6. Immunitety.

7. Obwiniony z mocy szczególnej nie podlega karze.

8. Postępowanie co do tego samego czynu zakończono lub wszczęte wcześniej toczy się.

9. Przesłanki względne, brak jest skargi uprawniającej oskarżyciela albo żądania ścigania pochodzącego od osoby uprawnionej lub zezwolenia na ściganie, gdy ustawa tego wymaga.

10. Zachodzi inna okoliczność wyłączająca z mocy ustawy orzekanie w postępowaniu.

11. Niepełnoletność, abolicja, amnestia.

Zasady procesowe - są to dyrektywy kształtujące model postępowania, a dotyczące form prawnych zachowania się organów procesowych oraz osób uczestniczących w postępowaniu, a także przebiegu czynności procesowych.

Zasady charakterystyczne dla postępowania w sprawach o wykroczenia:

1. zasada celowości: przeciwstawna zasadzie legalizmu, uprawniony podmiot uwzględniając wagę wykroczenia i osobowość sprawcy jest obowiązany rozważyć czy:

• poprzestać na środkach oddziaływania społecznego

• poprzestać na środkach oddziaływania wychowawczego

• wdrożyć postępowanie mandatowe

• wystąpić z wnioskiem o ukaranie

2. zasada preferencji i oddziaływania środków pozakarnych: środki oddziaływania pozakarnego (wychowawczego i społecznego) powinny mieć pierwszeństwo przed karami i środkami karnymi, jeśli istnieje pozytywna prognoza co do osoby sprawcy, czyli przypuszczenie, że poprzestanie na ich zastosowaniu będzie wystarczającą reakcją na wykroczenie i wdroży sprawcy poszanowanie prawa i przestrzeganie zasad współżycia społecznego.

Zasady wspólne dla prawa karnego i prawa wykroczeń:

1. Zasada skargowości - sąd nie wszczyna postępowania z urzędu, lecz tylko na skutek skargi uprawnionego podmiotu (art. 57§1KPW).

2. Zasada kontradyktoryjności - w postępowaniu biorą udział dwie przeciwstawne strony, prowadzące spór przed niezawisłym sądem, który ma go rozstrzygnąć.

3. Zasada domniemania niewinności - nakaz uważania obwinionego za niewinnego i traktowania jako osoby korzystającej z domniemania niewinności, dopóki nie zapadnie prawomocny wyrok sadu stwierdzający o jego winie. Wszelkie wątpliwości rozstrzyga się na korzyść obwinionego.

4. Zasada prawdy materialnej - dyrektywa wymagająca, aby podstawę rozstrzygnięć wydawanych w postępowaniach stanowiły ustalenia faktyczne zgodne z rzeczywistym przebiegiem zdarzenia. Organy prowadzące postępowanie zobowiązane są do wyczerpującego zebrania i wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego.

5. Zasada swobodnej oceny dowodów - sąd orzekający nie jest skrępowany narzuconymi z góry regułami co do wartości dowodów, lecz wiarygodność i moc dowodów podlega jego swobodnej ocenie. Ocena ta ma być oparta na wszechstronnym rozważeniu zebranego materiału dowodowego. Sąd orzekający musi przy tym uwzględniać wskazania wiedzy oraz doświadczenia życiowego.

6. Zasada obiektywizmu - organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego.