Trzy rodzaje błędów:

1. błąd co do okoliczności stanowiący znamię czynu zabronionego - art. 10 § 1 i 2 - może dotyczyć elementów strony przedmiotowej, nigdy podmiotowej. Może dotyczyć określonej ilości towarów, szkody, określonego zachowania się sprawcy (działanie, zaniechanie, szkoda). Nigdy umyślność bądź nieumyślność. Jeżeli ten błąd jest błędem usprawiedliwionym tzn. że nie możemy przypisać przestępstwa umyślnego np. przestępstwo celne - art. 60.

2. błąd co do bezprawności:

• kontratyp - okoliczność wyłączająca bezprawność w sposób wtórny np. obrona własna np. eksperyment ekonomiczny na gruncie prawa karnoskarbowego, w wyniku tego eksperymentu może wystąpić szkoda,

1. błąd co do prawa (karalności) - kiedy podmiot uświadomił w sposób błędny, że postępuje w sposób właściwy (zasada absolutna) - art. 10 § 4 i 5.

Niepoczytalność - art. 11:

Źródła niepoczytalności:

• choroby psychiczne,

• upośledzenie umysłowe,

• inne okoliczności zakłócające czynności psychiczne, które zaistniały na tle chorobowym lub patologicznym.

Niepoczytalność:

1. pełna - art. 11 § 1,

2. ograniczona - art. 11 § 2

Podmiot w realizacji czynu zabronionego ma możliwość rozpoznania tego czynu i ma możliwość pokierowania swego zachowania (sąd może uznać, że taka osoba może ponosić odpowiedzialność karno-skarbową, gdy:

• sąd może orzec sankcję karną (nie może przekroczyć 2/3 górnej granicy),

• sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary,

• odstąpienie od wymierzenia kary i środka karnego.

lub jest niezdolna do ponoszenia odpowiedzialności karno-skarbowej).

Nie stosuje się tego jeśli podmiot wprawi się w stan nietrzeźwości lub jest pod innnymi środkami odurzającymi.

Formy zjawiskowe:

1. sprawstwo -ma miejsce wówczas, gdy podmiot sam bez udziału innych osób dokonuje czynu zabronionego np. gdy podmiot A nie wie, że podmiot B wiezie przekroczoną ilość alkoholu przez granicę,

2. współsprawstwo - minimum dwie osoby, które wspólnie i w porozumieniu realizują określony czyn zabroniony. Obie osoby mają zamiar na popełnienie czynu. Może, ale nie musi wystąpić wyraźny podział ról. Świadomość popełnienia czynu zabronionego,

3. sprawstwo kierownicze - kierowanie czynu zabronionego przez inną osobę. Sprawca kierowniczy nie może być inicjatorem czynu zabronionego, ani organizatorem. On inicjuje rozpoczęcie czynu zabronionego, ma pełną wiedzę, gdy ten czyn jest popełniony i może przerwać akcję na każdym etapie jej realizacji - art. 16 - wykluczenie sprawcy kierowniczego polegającego,

4. sprawstwo polegające - układ dwóch osób:

• A - sprawca polecający - wydaje polecenie czynu zabronionego,

• B - sprawca wykonujący - musi mieć świadomość, że niewykonanie tego polecenia będzie rodziło negatywne konsekwencje,

1. podżeganie - wymaga dwóch osób. Jest to nakłanianie innej osoby do popełnienia czynu zabronionego, a druga osoba nie ma zamiaru popełnienia tegoż czynu. Podżeganie wpływa na wolę drugiej osoby. Odpowiedzialność podżegana jest odpowiedzialnością samoistną,

2. pomocnictwo -wyróżniamy dwa zamiary:

• ewentualne - jest to udzielnie określonej rady, wskazówki innej osobie,

• rzeczowe (bezpośrednie) - przekroczenie pewnej rzeczy.

Pomocnictwo intelektualne - A namawia B, a B ma już wcześniej zamiar jego popełnienia.

Działanie prokuratora - jest to szczególny rodzaj podżegania, prokurator nakłania osobę B do popełnienia czynu zabronionego, żeby przeciwko B skierować postępowanie.

Formy stadialne, tzw. etapy czynu przestępczego, to pewne akty, które nie muszą wystąpić w pewnej sytuacji, ale mogą wystąpić razem:

1. przygotowanie,

2. usiłowanie,

3. dokonanie.