Brak osiągnięcia wieku - gdy sprawca nie osiągnął wymaganego do odpowiedzialności karnej wieku, nie można mu przypisać odpowiedzialności i od tego odstępstw nie ma art.5.

Błędy art.3 - błąd jest to rozbieżność między świadomością sprawcy o rzeczywistości a obiektywną rzeczywistością. Przy błędzie sprawca jest osobą poczytalną w chwili popełnienia czynu zabronionego, jednakże na skutek czynników zewnętrznych bądź wewnętrznych jego świadomość jest mylna.

Na gruncie art.10 wyróżniamy 3 rodzaje błędów:

1. Błąd, co do okoliczności stanowiący znamię czynu zabronionego art.10§1 i §2,

2. Błąd, co do bezprawności inaczej kontratywny art.10§3,

3. Błąd, co do karalności czynu, który jest często w literaturze określany jako błąd, co do oceny prawnej lub błąd, co do prawa art.10§4.

Błąd co co okoliczności - polega na mylnej świadomości sprawcy o okolicznościach stanowiących znamię czynu zabronionego, czyli tego, co jest w dyspozycji, jednakże błąd ten może dotyczyć tylko elementów przedmiotowych. Nie może on dotyczyć elementów strony podmiotowej tzn. nie może on dotyczyć umyślności i nieumyślności. Od tego nie ma wyjątków. Nie może on dotyczyć zamiaru bezpośredniego ewentualnego przy umyślności i nie może on dotyczyć lekkomyślności bądź niedbalstwa przy nieumyślności osoby sprawcy. Co oznacza, że może on zatem dotyczyć elementów przedmiotowych, może on zatem dotyczyć elementów związanych z czynem np. wypadku mniejszej wagi, może on dotyczyć małej wartości z którą to wartością mamy do czynienia w typie uprzywilejowanym. Może on dotyczyć dużej wartości, może ponadto dotyczyć ważności zezwolenia np. dewizowego czy celnego. Może on dotyczyć okoliczności związanych z prowadzeniem określonej księgi. Sprawca, który pozostaje w błędzie, co do okoliczności stanowiących znamię czynu zabronionego nie ponosi odpowiedzialności za przestępstwo umyślne, co nie oznacza, że nie poniesie odpowiedzialności żadnej za przestępstwo nieumyślne, jednakże pod warunkiem, że ustaw takie przewiduje. Osoba nie ponosi odpowiedzialności za przestępstwo umyślne, gdy na przykład takiego stanu rzeczy jest przepis. Regulacja kodeksowa mówi o dwóch przestępstwach: umyślnym i nieumyślnym. Jeżeli zachodzi błąd wówczas osoba ponosi odpowiedzialność za przestępstwo umyślne. Do tej konstrukcji błędu nawiązuje art.7§2- który mówi, że odpowiedzialności za łagodniejszy typ przestępstwa- typ uprzywilejowany podlega ten, kto spełnia warunki:

1.Pozostaje w błędzie usprawiedliwionym,

2.Błąd dotyczy znamienia, z którym to ustawa wiąże łagodniejszą odpowiedzialność karną.

Mając na uwadze typ uprzywilejowany łączymy go zazwyczaj z małą wartością, jeżeli sprawca wyobrazi sobie, że swoim czynem może naruszyć normę karną, w której zawarta jest mała wartość przedmiotu, jego błąd jest usprawiedliwiony, wówczas sprawca ponosi odpowiedzialność za czyn uprzywilejowany. Jeżeli błąd nie jest usprawiedliwiony wówczas sprawca ponosi odpowiedzialność za typ podstawowy. Przykład: Dwie osoby wspólnie i w porozumieniu organizują loterię fantową na określony cel społeczny. Dochody z takiej loterii zgodnie z art.108§1 powinny przechodzić na cel społeczny. Jeżeli jeden ze współsprawców nie ma świadomości tego, że należy przekazać część dochodów na cel społeczny, gdyż drugi ze współsprawców nie poinformował go o tym, a to on był odpowiedzialny za załatwienie wszystkich formalności, możemy powiedzieć, że jeden ze współsprawców będzie ponosił odpowiedzialność za typ przestępstwa z art. 108§2 za typ nieumyślny, gdyż jego błąd był błędem usprawiedliwionym, jeżeli obiektywnie ocenimy, że nie mógł się zapoznać z regulaminem związanym z prowadzeniem tejże loterii fantowej. Istotne jest przy błędzie, co do okoliczności, że każda osoba, która pozostaje w obrocie gospodarczym ma obowiązek uzyskania informacji koniecznej do prowadzenia rzetelnego obrotu gospodarczego i wywiązywania się z obowiązków na nim nałożonych przez prawo. Ma obowiązek rzetelnego zapoznawania się z informacjami celem właściwego wywiązywania się z nałożonych nań obowiązków przez przepisy prawa. Jeżeli taka osoba powołuje się na błąd, co do okoliczności stanowiących znamię czynu zabronionego to ma ona prawo a raczej i obowiązek udowodnienia tego błędu. Ciężar dowodu spoczywa na osobie, która powołuje się na zaistnienie tego błędu.

Błąd, co do bezprawności czynu - kontratywny. Kontratyp - okoliczność wyłączająca bezprawność. Kodeks Karno Skarbowy nie posiada samoistnych regulacji w zakresie takich okoliczności. Jedynie w zakresie eksperymentu poznawczego i ekonomicznego recypuje rozwiązanie prawne z kodeksu karnego (art.27§1 kodeksu karnego w związku z art.20§5 kodeksu karno-skarbowego). Aby błąd, co do bezprawności czynu zaistniał muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. Działanie musi być podjęte w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego lub ekonomicznego.

2. Ewentualne osiągnięte korzyści mogą mieć istotne znaczenie w danej dziedzinie.

3. Przeprowadzenie eksperymentu jest zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy tj. w chwili, gdy dany eksperyment jest przeprowadzany.

4. Zgoda uczestnika takiego eksperymentu jest wyrażona przed a nie po jego dokonaniu. Błąd z art.10§3 polega na urojeniu sobie przez sprawcę, że zachodzi właśnie taka okoliczność tj. eksperyment poznawczy bądź ekonomiczny. Błąd ten może mieć charakter usprawiedliwiony i nieusprawiedliwiony. Jeżeli błąd jest usprawiedliwiony sprawca nie podlega karze. Jeżeli błąd nie jest usprawiedliwiony to sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, jeżeli mamy do czynienia z przestępstwem skarbowym. Jeżeli mamy do czynienia z wykroczeniem skarbowym to sąd może:

• odstąpić od wymierzenia kary,

• odstąpić od stosowania środka karnego w postaci przepadku przedmiotu (art.47§2 pkt.2) bądź też odstąpić od przepadku równowartości pieniężnej tychże przedmiotów (art.47§2 pkt.3). Odstąpienie od przepadku przedmiotu nie jest możliwe, jeżeli ich wytworzenie, posiadanie, obrót, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione przez prawo (art.29pkt.4).

Błąd, co do karalności czynu. Jego istota polega na tym, że osoba nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, jeżeli pozostaje w usprawiedliwionym błędzie, co do jego karalności tzn. osoba nie jest świadoma, że dany czyn jest zagrożony pod groźbą kary. Jeżeli błąd jest usprawiedliwiony osoba nie podlega karze. Jeżeli błąd nie jest usprawiedliwiony to sąd może w przypadku przestępstwa skarbowego zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a w przypadku wykroczenia skarbowego odstąpić od wymierzenia kary bądź odstąpić od środka karnego (w przypadku przedmiotów równowartości pieniężnej art.29§4. Na okoliczność tego błędu nie może skutecznie powoływać się osoba, jeżeli z ustalonych faktów wynika, że sprawca nie starał się zapoznać z obowiązującymi regulacjami, choć miał taką możliwość, jak również, gdy z takiej możliwości zrezygnował. Nie dochowanie należytej staranności wyklucza możliwość powołania się na błąd, co do karalności.

Niepoczytalność art.11 kodeksu karno-skarbowego - jej źródłem są:

1.Choroby psychiczne,

2.Upośledzenia umysłowe (wrodzone lub nabyte),

3.Inne zakłócenia czynności psychicznej na tle chorobowym lub patologicznym.

Niepoczytalność może być:

Pełna - sprawca nie popełnia przestępstwa, ale z uwagi na stan, czyli źródła niepoczytalności, nie mógł on w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub prawidłowo, tj. zgodnie z normą prawną pokierować swoim postępowaniem. Zaistnienie niepoczytalności pełnej wyklucza możliwość przypisania winy.

Ograniczona - sprawca jest odpowiedzialny i sąd może w przypadku takiej osoby orzec karę w wysokości 2/3 górnego ustawowego zagrożenia za dane przestępstwo skarbowe. Ponadto sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary art.36. Sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego:

1. W przypadku przedmiotu art.22§2 pkt.2.

2. W przypadku przedmiotu ściągnięcia również wartości pieniężnej art.22§2 pkt.3.

3. Zakazać prowadzenia działalności gospodarczej, zajmowania danego stanowiska bądź wykonywania określonego zadania art.22§2 pkt5.

4. Podać do publicznej wiadomości 22§2 pkt6.

5. W stosunku do przypadku przedmiotu obowiązuje regulacja art.29§4.

Jeżeli osoba niepoczytalna dopuści wykroczenia to sąd może odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego art.47§2 i art.29§4