Czyn:

• sterowany jest wolą człowieka, czyli pewnym procesem zachodzącym w psychice człowieka

• czy bezprawny - jest objęty formalnie zakazem karnym, czyli wyczerpuje znamiona danego typu czynu zabronionego.

• czyn musi być społecznie szkodliwy tzn. ze jest obiektywnie antyspołeczny, co oznacza niezależność od psychicznego nastawienia sprawcy naruszającego lub narażającego na niebezpieczeństwo dobro chronione prawem. Społeczna szkodliwość nie może znikoma (art.1 §2kk)

• czyn musi być zawiniony tzn. ze musi być popełniony w jednej z tzw. form winy, czyli musi być popełniony przez osobę pełnoletnią, poczytalna (31kk), osobę, która miała zdolność kierowania swym postępowaniem, znała rozumienie swojego czynu.

Wszystkie ww. cechy muszą wystąpić łącznię, inaczej nie będzie to czyn w rozumieniu kodeksu karnego.

• vis absoluta- przymus absolutny, czyn bez woli człowieka

• vis compulsiva- przymus względnie kompulsywny, np. czyn wymuszony

Czyny mimowolne- niezależne od naszej woli (np. zbicie szyby po potknięciu się) nie są sterowane wola człowieka.

Elementy przestępstwa:

• czyn zabroniony

• zagrożenie karą

• zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia

• społeczna szkodliwość czynu, tzw. element materialny, nazywany karygodnością czynu (art. 1 §2)

• wina, zawinienie (art. 1 §3)

Elementy społecznej szkodliwości (art. 115 §2):

Przedmiotowe

• rozmiary wyrządzonej szkody lub grożącej szkody

• sposób i okoliczności popełnienia czynu

• wagę naruszonych przez sprawce obowiązków

• rodzaj i charakter naruszonego dobra

Podmiotowe (związane z osoba sprawcy)

• postać zamiaru

• motywacja sprawcy

• naruszone reguły ostrożności i stopień ich naruszenia

Elementy przestępstwa - są to ogólne cechy przestępstw pozwalające na odróżnienie przestępstwa jako ujemnego zjawiska społecznego od innych zjawisk społecznych.

Przestępstwo- jest to czyn człowieka zabroniony przez ustawę obowiązującą w chwili jego popełnienia, kryminalne bezprawny zagrożony karą o znamionach ustawowych określonych w ustawie, charakteryzujący się stopniem społecznej szkodliwości większy niż znikomy, jest czynem zawinionym.

Definicja materialna przestępstwa - określa nam, że społeczna szkodliwość czynu jest większa niż znikoma.

Definicja formalna przestępstwa - wszystkie cechy oprócz społecznej szkodliwości.

Wina

1. Pojecie winy w prawie karnym.

2. Rodzaje form winy: umyślność, nieumyślność, culpa dolo exorta.

3. Prawne teorie winy: psychologiczna i normatywna.

Nulum crime sine culpa - nie ma przestępstwa bez winy.

Wola wg teorii psychologicznej:

• Chcieć zabić - polega na ścisłej woli wyrażenia swojego zamiaru ukierunkowanego na określone działanie.

• Godzić się na śmierć - nie ma tu elementu woli (niezachowanie należytej ostrożności wymaganej w danej sytuacji).

W myśl teorii psychologicznej wina jest to stosunek psychiczny sprawcy do czynu opisanego w dyspozycji przepisu przewidującego odpowiedzialność karna za przestępstwo:

• teoria woli i wyobrażenia

• teoria woli

• teoria wyobrażenia

Teoria woli - wg niej wina jest akt psychiczny w postaci chcenia lub godzenia się na popełnienie przestępstwa natomiast przeżycia intelektualne towarzyszące temu aktowi maja znaczenie drugorzędne.

Teoria normatywna - wina jest personalna czyli osobista zarzucalność czynu, którą można przypisać sprawcy w chwili popełnienia czynu. Winą w prawie karnym jest zarzucany z punktu widzenia tego prawa stosunek sprawcy do realizacji czynu zabronionego. Stosunek ten może być wyrażony:

• w zamiarze popełnienia czynu zabronionego

• zabronionego lekceważenia przez sprawce obowiązków ostrożności, których zachowanie zabezpieczyć go miało przed popełnieniem takiego czynu

Warunki decydujące o tym czy danej osobie można przypisać winę:

1. Podmiotowa zdolność do wymaganego przez prawo zachowania.

2. Możliwość rozpoznania bezprawności przedsiębranego czynu.

3. Wymagalność zachowania zgodnego z prawem, która uzależniona jest od sytuacji motywacyjnej sprawcy.

Umyślność (art. 9 §1kk)

• zamiar bezpośredni (dolus directus) sprawca ma zamiar popełnić czyn zabroniony tj. chce go popełnić.

• zamiar ewentualny (dolus eventualis) sprawca ma zamiar popełnić czyn zabroniony tj. godzi się go popełnić.

Dolus directus coloratus- zamiar bezpośredni kierunkowy (zabroniony)

Nieumyślność (art. 9 §2kk)

• świadoma nieumyślność- sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i nie mając zamiaru jego popełnienia popełnia go na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danej okoliczności.

• nieświadoma nieumyślność- sprawca nie przewiduje możliwości popełnienia czynu zabronionego, choć popełnienie takiego czynu mógł przewidzieć, i nie mając takiego zamiaru popełnia go na skutek niezachowania ostrożności wymaganych w danych okolicznościach.