Ustawowe znamiona przestępstwa
Ustawowe znamiona przestępstwa - opisane w ustawie karnej cechy przestępstwa, które są konieczne (niezbędne) do uznania (zakwalifikowania) konkretnego czynu jako konkretne przestępstwo:
-
podmiot ochrony (zamachu)
-
strona przedmiotowa przestępstwa (wina)
-
podmiot przestępstwa
-
strona podmiotowa przestępstwa
Podmiot przestępstwa - osoba sprawcy
Osoba fizyczna bądź podmiot zbiorowy w chwil popełnienia czynu:
-
był poczytalny
-
indywidualnie określony
-
mająca ukończone 17 lat w chwili popełnienia czynu (art.10 §1kk)
Podmiot przestępstwa:
-
podmiot ogólny (powszechny)- każda osoba zdolna do ponoszenia odpowiedzialności karnej
-
podmiot indywidualny: właściwy, niewłaściwy
Podmiot indywidualny- każda osoba zdolna do ponoszenia odpowiedzialności, posiadająca określone cechy np. matka, która zabija (149), kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej.
Właściwy- taki, którego cecha wymagana przez dyspozycje przepisu powoduje, że w ogóle z takim typem przestępstwa mamy do czynienia (art. 228 §1)
Niewłaściwy- którego cecha powoduje złagodzenie bądź zaostrzenie odpowiedzialności karnej w stosunku do typu podstawowego danego przestępstwa.
Strona przedmiotowa przestępstwa - dotyczy określenia sposobu zachowania się sprawcy. Skład:
-
Sposób popełnienia- określamy zachowanie sprawcy.
-
Określenie przedmiotu czynu- określa się przedmiot czynności wykonawczej (czyli przedmiot, na który sprawca działał).
-
Skutek- określenie skutku.
-
Określenie związku przyczynowo- skutkowego.
-
Okoliczności modalne- do nich zaliczamy czas, miejsce, sytuacje, użyte środki.
Strona podmiotowa (wina i jej formy) - skład:
-
Określenie umyślności lub nieumyślności.
-
Określenie motywu zachowania sprawcy.
-
Określenie pobudki zachowania sprawcy.
-
Określenie celu zachowania sprawcy.
Motyw- jest to przeżycie psychiczne o charakterze intelektualnym, skłaniające sprawce do popełnienia czynu.
Pobudka - jest to przeżycie psychiczne o charakterze emocjonalnym, skłaniające sprawce do popełnienia czynu.
Podmiot zbiorowy - będzie to osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej lecz zdolność do czynności prawnej (np. spółki handlowe).
Odpowiedzialność karna za przestępstwa:
-
przeciwko obrotowi gospodarczemu (art. 296-306kk)
-
przeciwko działalności ubezpieczeniowej
-
przeciwko ustawie o prawie własności przemysłowej
-
przeciwko obrotowi pieniędzmi.
-
przeciwko ustawie o kredycie konsumenckim
-
łapownictwo i płatna protekcja (art. 228-230kk)
-
przeciwko ochronie informacji
-
przeciwko mieniu (art. 287kk)
-
przeciwko obyczajowości seksualnej (art. 199-200)
-
przeciwko środowisku
-
przeciwko porządkowi publicznemu
-
nieprzestrzeganie zasad uczciwej konkurencji
-
terroryzm, handel bronią
-
przeciwko prawom autorskim
Podmiot zbiorowy - nie ma kar indywidualnych
Związek przyczynowo-skutkowy - to związek zachodzący pomiędzy zdarzeniami, rzeczami, cechami lub faktami, w których jedno jest skutkiem drugiego oraz jedno wynika z drugiego siłą konieczności. Zakłada się, ze związek taki zachodzi obiektywnie, co oznacza, że nie można go wymyślić.
Przestępstwo skutkowe- do znamion tego przestępstwa należy wystąpienie określonego skutku (zmiana w świecie zewnętrznym).
Przestępstwa formalne - bezskutkowe, czyli skutek nie należy do ustawowych znamion przestępstwa gdyż nie jest jego integralna częścią składową, ale powstałe w przyszłości skutki mają znaczenie dla wyboru rodzaju kary i jej wymiaru.
Teoria adekwatności związku oraz teoria równowartości warunków (ekwiwalencyjność warunku sine qua non, nieograniczonego związku przyczynowego)
Teoria równowartości - zakłada ona, ze do stwierdzenia istnienia związku przyczynowego miedzy zachowaniem się człowieka a skutkiem jako obiektywnej przesłanki odpowiedzialności karnej jest konieczne a zarazem wystarczające, aby zachowanie człowieka stanowiło warunek sine quo non. Założenia:
-
przyczyną jest suma wszystkich warunków, które łącznie prowadzą do nastąpienia skutku
-
brak jest podstaw do nadawania któremukolwiek z tych warunków wyższej rangi skoro brak któregoś z tych warunków przekreśla nastąpienie skutku.
Przestępstwa - podział:
Z uwagi na typ:
-
Podstawowy.
-
Uprzywilejowany- zachodzą okoliczności w dyspozycji przepisu, które powodują, ze wysokość zagrożenia karą w stosunku do typu podstawowego jest mniejsza.
-
Kwalifikowany- w dyspozycji przepisu określone są znamiona kwalifikujące, które powodują zaostrzenie odpowiedzialności karnej w stosunku do typu podstawowego.
Formy popełniania przestępstw:
Zamiar:
-
bezpośredni- sprawca chce (kto w celu, kto chce)
-
ewentualny- sprawca przewiduje (kto w zamiarze)