Prawo karno-skarbowe
Prawo karno-skarbowe jest wyspecjalizowaną dziedziną prawa karnego, jest to prawo na pograniczu prawa karnego, administracyjnego, o finansach publicznych oraz cywilnych.
Funkcje prawa karno-skarbowego:
-
ochronna - ma na celu ochronę interesów finansowych SP, a od 1.05.2004r. także ochronę interesów finansowych Wspólnot Europejskich (w szczególności w zakresie opłat celnych, podatków od osób fizycznych oraz dotacji i subwencji),
-
prewencyjna - wyróżniamy dwie płaszczyzny:
-
prewencja indywidualna - ukierunkowana na osobę sprawy polega na odstraszeniu od popełnienia przestępstwa w przyszłości,
-
prewencja ogólna (generalna) - jest to odstraszenie ogółu potencjalnych sprawców
-
-
wychowawcza - to wychowywanie ogółu społeczeństwa za pomocą sankcji karnych orzekanych konkretnie,
-
gwarancyjna - występuje na każdym etapie postanowienia w zakresie prawa karno-skarbowego. Zasady:
-
w zakresie prawa karnego materialnego - polega na zasadzie, nie ma przestępstwa bez ustawy obowiązującej w chwili popełnienia czynu,
-
nie ma kary bez ustawy - za każdym razem kara musi być.
Etap postępowania - prawa podejrzanego i oskarżonego na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego:
Prawa:
-
prawo do obrony w ujęciu:
-
materialnym - bronienie się osobiście w sposób czynny lub bierny,
- formalno-prawnym - w wyniku korzystania z obrony,
-
-
prawo do przeglądania akt sprawy - na etapie sądowym,
-
prawo inicjatywy dowodowej,
- prawo do wniesienia odwołania - skorzystanie z drogi odwoławczej.
Cechy charakterystyczne prawa karno-skarbowego:
Kodeks karno-skarbowy dzieli się na trzy części:
-
materialną - dzieli się na część ogólną i szczególną, w ogólnej są zasady odpowiedzialności prawno-skarbowej za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe (kto i kiedy ponosi odpowiedzialność), są także omówione sankcje karne (kary i środki karne) oraz są regulacje dotyczące środków zabezpieczających, instytucje, tj. czynny żal - art. 16, dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, odstąpienie od wymierzenia kary także mieści się w niej przedawnienie, zatarcie oraz skazanie, w drugiej części są uregulowane poszczególne typy przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, są one pogrupowane w ramach okr.ch podziałów na rozdziały,
-
procesową - dotyczy sposobów i form prowadzenia postępowania karno-skarbowego, czyli jaka będzie przyjęta forma, jakie będzie postępowanie, kto prowadzi postępowanie i w jakim zakresie,
-
wykonawczą - są zawarte przepisy dotyczące wykonania orzeczonych kar środków karnych.
W ramach poszczególnych części możemy dokonać innego podziału:
1) część materialna - ma charakter pełny, jest ona autonomiczna i samodzielna i tylko wyjątkowo w ramach tej czynności mogą być stosowane przepisy kodeksu karnego bądź kodeksu wwykonawczego, np. art. 20 § 2 (katalog przepisów),
2) część procesowa i wykonawcza ma charakter częściowy - stosowanie art. 113 kodeksu karno-skarbowego i art. 178 kodeksu karno-skarbowego odwołują się do kodeksu postępowania karnego, bądź do kodeksu karnego wykonawczego.
Kodeks karno-skarbowy odwołuje się do wszystkich regulacji.
Analiza interesów państwa:
SP w trzech płaszczyznach:
-
jako podmiot - jako osoba prawna będąca podmiotem prawi o obowiązków,
-
jako przedmiot - jt pewna masa majątkowa, która nadaje się do oszacowania,
-
ujęcie organizacyjne - które jest bardzo zbieżne, wyodrębnione instytucje materialne bądź lokalne, które tworzą szeroko rozumiany aparat władzy państwowej.
Regulacje prawa kodeksu-skarbowego mają charakter blankietowy (normy o charakterze blankietowym), tzn. kiedy tylko twory prawne mamy np. ustawa podatek VAT w zakresie części materialnej.
Obowiązujące ustawy kodeksu karno-skarbowego od 17.10.1999r., tekst jednolity.
Zakres teoretyczny - jest to zakres zastosowania ustawy.
Terytorium - to pewien obszar wydzielony granicami lądowymi, bądź morskimi.
Ustawa z dnia 1.05.2004r. uległa radykalnej zmianie. Zostały wprowadzone zmiany w art. 3a §2 - niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu kodeksu karno-skarbowego jest stosowany także do cudzoziemca, który za granicą dopuścił się przestępstwa skarbowego, które było skierowane przeciwko interesom finansowym WE. Przed 1 maja odpowiedzialność za przestępstwa skarbowe popełnione za granicą było czymś zupełnie wyjątkowym, zachodziło tylko wtedy, gdy było poważne zagrożenie interesów finansowych państwa.
Art. 3a §3:
-
nie mamy do czynienia z warunkiem podwójnej karalności popełnienia czynu,
-
do obywateli i cudzoziemca ma zastosowanie, który dopuścił się przestępstwa w rozumieniu kodeksu karno-skarbowego.
Druga regulacja art. 3 §5 odnosi się do obywateli polskich i cudzoziemców, którzy przebywają na terytorium RP, nakłaniają bądź udzielają pomocy do czynu, który mas być popełniony za granicą i jest skierowany przeciwko interesom finansowym WE.
Są to dwie regulacje, które uległy zmianie - art. 3a §3 i 5.