Formy zjawiskowe w prawie karno-skarbowym
Pomocnictwo może mieć charakter fizyczny lub psychiczny. Przybiera charakter fizyczny, kiedy polega na dostarczeniu narzędzi lub środków służących do popełnienia przestępstwa skarbowego. Z kolei charakter psychiczny pomocnictwa wyraża się w udzielaniu rad, informacji sprawcy głównemu przestępstwa. Pomocnictwo jest popełniane w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, oznacza to, że zgodnie z art.18§3 kodeksu karnego pomocnictwo może być popełnione w zamiarze bezpośrednim i ewentualnym. Udzielający pomocy chce, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego albo przewiduje, że inna osoba dopuści się czynu zabronionego na to się godzi. Pomocnik musi swoją świadomością obejmować popełnienie konkretnego czynu zabronionego a nie jakiegokolwiek. I tak, jak przy przygotowaniu pomocnictwo jest dokonywane z chwilą realizacji wszystkich znamion tej konkretnej formy zjawiskowej, bez pomocnictwa. Nie musi nastąpić dokonanie czynu zabronionego, jeżeli sprawca główny, któremu udzielamy pomocy, tylko usiłował dopuścić się przestępstwa, wówczas pomocnik ponosi odpowiedzialność za usiłowanie. Odpowiedzialność w takiej sytuacji pomocnika jest taka sama jak podżegacza, czyli zależy to od wysokości sankcji grożącej za przestępstwo przy usiłowaniu.
Do podżegania i pomocnictwa sąd może zastosować regulację art.22§2 kodeksu karnego, który mówi o nadzwyczajnym złagodzeniu kary a w pewnych wyjątkowych sytuacjach odstąpieniu od wymierzenia kary. Prawu karnemu skarbowemu znana jest również instytucja prowokatora. Prowokator ponosi odpowiedzialność karną taką, jak podżegacz, czyli prowokator chce, aby inna osoba dopuściła się czynu zabronionego i nakłania ją w tym celu, czyni to jednak w celu skierowania przeciwko niej postępowania karnego. W stosunku do prowokatora nie stosuje się instytucji tzw. czynnego żalu art.16§6 kodeksu karno-skarbowego. Ponadto sąd tylko wyjątkowo może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Kolejną formą zjawiskową jest odpowiedzialność osoby prowadzącej działalność gospodarczą innej osoby fizycznej, podmiotu gospodarczego posiadającego osobowość prawną lub też jednostki nieposiadającej osobowości prawnej. Podstawą do prowadzenia takiej sprawy innego podmiotu mogą być:
-
Przepisy prawa
-
Decyzja właściwego organu np. rady nadzorczej spółki
-
Na podstawie umowy
-
Na podstawie faktycznego wykonywania.
Jeżeli osoba prowadzi sprawy gospodarcze innego podmiotu w wyżej wymienionych sytuacjach, wówczas będzie ponosiła odpowiedzialność za przestępstwa i wykroczenia skarbowe tak, jak sprawca. Nie jest istotne w tym przypadku, że w pewnych wyjątkowych sytuacjach taka osoba nie ma określonej cechy podmiotu np. nie jest płatnikiem, podatnikiem, inkasentem, rezydentem czy producentem. Taka osoba ponosi odpowiedzialność tak, jakby posiadała te wyżej wymienione cechy.