Śledź nas na:



Pojęcie i klasyfikacja środków zaskarżenia w prawie wykroczeń

Postępowanie szczególne

Postępowanie nakazowe - jest szczególnym trybem postępowania sądowego w sprawach o wykroczenie. Modelową cechą postępowania nakazowego jest dążenie do odformalizowania i przyspieszenia postępowania w sprawach niespornych tj. gdy wina sprawcy wykroczenia i okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości w świetle materiału dowodowego załączonego do wniosku o ukaranie. Realizując wymagania Konstytucji, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenie z 2001 roku nadal nakazom karnym formę wyroku skazującego, tylko bowiem wyrok sądowy może obalić obowiązującą zasadę domniemania niewinności obwinionego. W miejsce tradycyjnego środka zaskarżenia nakazów w postaci sprzeciwu wprowadzono od wyroków nakazowych apelację - środek odwoławczy od wyroków wydawanych w trybie zwyczajnym lub przyspieszonym. (art. 103 § 2 KPW). Sąd w postępowaniu nakazowym orzeka na posiedzeniu bez udziału stron (art. 93 § 1 ). Wyrokiem nakazowym orzec można wszystkie kary i środki karne za wyjątkiem kary aresztu. Za przesłankę dodatnią orzekania w postępowaniu nakazowym należy obecnie uznać brak wątpliwości co do okoliczności czynu i winy obwinionego. Ujemną przesłanką (przeszkodą) orzekania w postępowaniu nakazowym jest sytuacja, gdy obwiniony jest głuchy, niemy, niewidomy lub zachodzi wątpliwość co do jej poczytalności (art. 93 § 4 KPW), gdyż w takim przypadku korzystanie z pomocy obrońcy jest konieczne i sprawa wymaga rozpoznania w zwyczajnym trybie. Wyrok nakazowy - powinien zawierać elementy określone w art. 82 § 2 KWP, tj. oznaczenie sądu który go wydał oznaczenie obwinionego, określenie przypisanego czynu i jego kwalifikacji prawnej, rozstrzygniecie co do kary i środków karnych oraz inne rozstrzygnięcia. Wyrok ten podlega doręczeniu stronom wraz z pouczeniem o prawie wniesienia sprzeciwu. Termin wniesienia sprzeciwu wynosi 7 dni od daty doręczenia wyroku nakazowego i jest terminem zawitym. W razie wniesienia sprzeciwu w tym terminie przez osobę uprawnioną wyrok traci moc prawną i sprawa podlega rozpatrzeniu na zasadach ogólnych tj. w trybie zwyczajnym.

 

Postępowanie przyspieszone - jest szczególnym rodzajem postępowania przed sądem. Zgodnie bowiem z art. 89 KPW w postępowaniu tym stosuje się przepisy Działu VIII o postępowaniu zwyczajnym, z uwzględnieniem odrębnych regulacji dotyczących postępowania przyspieszonego. Charakteryzują się one dążeniem do znacznego przyspieszenia postępowania i wykonania wydanych w nim rozstrzygnięć. W KPW z 2001 roku przywrócono możliwość nadawania klauzuli natychmiastowej wykonalności wyrokom, wiąże się to z przesłanką obawy co do wykonania orzeczonej kary, jeżeli ukarany jest osobą przebywającą jedynie czasowo w Polsce albo nie ma stałego zamieszkania lub stałego pobytu (art. 82 § 4 KPW). Przesłanki: Przepisy art. 90 § 1-3 KPW przewidują przesłanki podmiotowe i przedmiotowe stosowania postępowania przyspieszonego. Przesłanki podmiotowe, ten tryb postępowania może by stosowany wobec sprawców wykroczeń którzy: 1) nie mają stałego miejsca zamieszkania lub miejsca stałego pobytu 2) przebywają jedynie czasowo na terytorium RP. Przesłanki przedmiotowe, postępowanie przyspieszone stosuje się wobec sprawców wykroczeń o charakterze chuligańskim. Postępowanie przyspieszone stosuje się wyłącznie wobec osób ujętych na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem i niezwłocznie doprowadzonych do sądu (art. 91 KPW). Policja lub inny organ stosujący to postępowanie przyspieszone może odstąpić od zatrzymania i przymusowego doprowadzenia obwinionego do sądu. Zobowiązując go do stawiennictwa w sądzie w wyznaczonym czasie i miejscu, z pouczeniem o możliwości przeprowadzenia rozprawy pod nieobecność obwinionego, przy czym wydanego wyroku nie uważa się wówczas za zaoczny. Podstawą wszczęcia postępowania przed sądem może być wniosek o ukaranie zgłoszony ustnie do protokołu przez funkcjonariusza organu, który doprowadził obwinionego da sądu. Rozpoznanie sprawy powinno nastąpić bezzwłocznie, przy czym sąd zobowiązuje obwinionego do pozostania do dyspozycji sądu, aż do zakończenia rozprawy - pod rygorem wydania orzeczenia pod jego nieobecność, którego w takim wypadku nie uważa się za wydane zaocznie. W razie przerwania rozprawy na okres dłuższy niż 3 dni rozpoznanie sprawy następuje w postępowaniu zwyczajnym. Termin wniesienia środka odwoławczego (apelacji) do sądu okręgowego jest skrócony do 3 dni od ogłoszenia wyroku albo jego doręczenia na piśmie. Sąd odwoławczy powinien rozpoznać sprawę w terminie miesiąca od daty jej wpływu do sądu.

 

Postępowanie mandatowe - jest najbardziej uproszczonym trybem postępowania w sprawach o wykroczenie. Postępowanie mandatowe odciąża właściwe organy orzecznictwa (sądy), spełnia funkcję prewencyjno-wychowawczą. Postępowanie mandatowe ma charakter zastępczy, jest to postępowanie warunkowe. Odmowa przyjęcia mandatu lub uiszczenia grzywny powoduje, że traci ono moc prawną a ukaranie sprawcy może nastąpić w zwyczajnym trybie. Przyjęcie mandatu stanowi prawomocne rozstrzygniecie. Nie może być one wzruszone w drodze środków zaskarżenia a jedynie uchylone, jeżeli grzywnę nałożono za czyn nie będący wykroczeniem. Uchylenia dokonuje sąd, na którego obszarze działania została nałożona grzywna, na wniosek ukaranego złożony w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany funkcjonariusz, który nałożył mandat a także ujawniony pokrzywdzony. Do nakładania kar grzywien w drodze mandatów upoważnieni są funkcjonariusze Policji, a także innych organów (Strażnicy Państwowej Straży Rybackiej; Łowieckiej; Strażnicy leśni; Straż Gminna; SOK-iści; Inspekcja handlowa; Inspekcja Ochrony Środowiska Główny Inspektorat Kolejnictwa; organy nadzoru budowlanego; inspekcji sanitarnej MSWiA; inspekcji Weterynaryjnej; Straży Granicznej; Głównemu urzędowi miar; Inspekcji Transportu drogowego; Państwowej Inspekcji Sanitarnej), jeżeli ustawa tak stanowi (art. 95 § 1 KPW). Szczególne przesłanki dopuszczalności postępowania mandatowego określają przepisy art. 95-97 KPW. Przesłanki dodatnie: 1) popełnienie wykroczenia, które ustawa i wydane na jej podstawie przepisy obejmują tym trybem postępowania 2) brak wątpliwości co do faktu wykroczenia i osoby sprawcy 3) uznanie - z uwagi na niewielką wagę wykroczenia za wystarczające orzeczenie grzywny w wysokości do 500 zł 4) uznanie przez inspektora pracy że w sprawie o wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym wystarczające jest orzeczenie grzywny w wysokości do 2000 zł. Przesłanki ujemne: 1) wynikający z przepisów prawa materialnego obowiązek albo celowość orzeczenie wobec sprawcy środka karnego 2) sytuacja określona w art. 10 KW, gdy wykroczenie wypełnia zarazem znamiona przestępstwa. Rodzaje mandatów karnych: 1) mandat gotówkowy - wydawany bezpośrednio ukaranemu który kwituje w ten sposób uiszczenie grzywny 2) mandat kredytowany- wydawany ukaranemu za potwierdzeniem odbioru 3) mandat kredytowany zaoczny - wystawiony w razie stwierdzenia wykroczenia pod nieobecność sprawcy.

 



Zobacz także